İmalata hazırlanmış teknik resimlerde her ölçü için tolerans aralıklarını belirtmek her zaman mümkün olmayabiliyor.
Böyle durumlarda imalatın hangi tolerans sınıfında yapılması gerektiği teknik resim üzerinde belirtilerek, toleransı özellikle belirtilmemiş ölçülerin de alt ve üst hata payları tanımlanmış oluyor.
Bunun için birçok uluslararası tolerans standardı olsa da bu yazımızda TR ve Avrupa'da en yaygın kullanılan ISO 2768 ya da TS 1980-1 EN 22768 tolerans standardının kullanımını açıklamaya çalışacağız.
Örneğin teknik resimdeki tolerans notu (ISO 2768 - m) şeklinde verilmiş ise, teknik resim ölçülerinde tolerans değerleri belirtilmemiş tüm ölçülerin hata payları ISO 2768 standardının medium kalite sınıfına göre kontrol edilmelidir şeklinde yorumlanır. Ölçülen numune medium kalitede tanımlanmış hata aralıklarında ise parça kalite kontrolden geçebilir.
ISO 2768 standardı; doğrusal ölçüler, açısal ölçüler, radyüs ve pah ölçüleri, düzlük ve düzlemsellik, diklik, simetriklik ve eksenel kaçıklık ölçülerinin hata paylarının tanımlandığı kalite sınıfları standardıdır.
ISO 2768; doğrusal ölçüler, açısal ölçüler, radyüs ve pah ölçüleri için tanımlanmış 4 adet kalite sınıfı tanımlar. Bu kalite sınıfları: Fine (f), Medium (m), Coarse (c) ve Very Coarse (v) olarak adlandırılır ve her bir sınıfın hata payları tablolarda belirtilmiştir. En yüksek kaliteyi "Fine", en düşük kaliteyi ise "Very Coarse" tanımlar.
Tablo 1 - Doğrusal Ölçü Toleransları
0.5 mm'nin altındaki ölçüler için sapma miktarları özellikle belirtilmelidir.
Tablo 2 - Radyus ve Pah Toleransları
0.5 mm'nin altındaki ölçüler için sapma miktarları özellikle belirtilmelidir.
Tablo 3 - Açısal Toleranslar
ISO 2768; düzlük ve düzlemsellik ölçüsü, diklik, simetriklik ve eksene kaçıklık ölçüleri için 3 adet kalite sınıfı tanımlar. Bu kalite sınıfları ise H, K ve L olarak tanımlanmıştır.
Tablo 4 - Düzlemsellik ve Düzlük Toleransları
Tablo 5 - Diklik Toleransı
Tablo 6 - Simetri Toleransları
Tablo 7 - Eksenel Kaçıklık Toleransları
ISO 2768 standardı sayesinde teknik resimlerinizdeki ölçülerin genel kalite sınıflarını bu tabloları kullanarak belirleyebilir, üretilmiş numunelerinizin kalite kontrollerini bu tablolara göre yapabilirsiniz.
Üretiminizin hiç durmaması dileğiyle.
Kaynak 1: General Tolerance ISO 2768 1 & 2
Kaynak 2: TS 1980-1 EN 22768-1 - GENEL TOLERANSLAR-BÖLÜM: 1-TOLERANSI
VERİLMEMİŞ UZUNLUK VE AÇI ÖLÇÜLERİ İÇİN
TOLERANSLAR
Comments